صیانت از محتویات شخصی تلفن همراه

  با توجه به افزایش کاربران فضای مجازی و گسترش کاربرد فضای مجازی بین عموم افراد جامعه جرایم مربوط به این حوزه نیز افزایش پیدا کرده است و موجب شده است تا برخی افراد به راحتی در این حوزه بتوانند با سو استفاده از دسترسی‌های فضای مجازی اقدام به انتشار عکس و فیلم خصوصی افراد نمایند.

همانطور که می‌دانید انتشار عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی افراد دیگر بدون رضایت آن‌ها باعث بی‌حرمتی افراد و هتک حیثیت آنان می‌شود.

قانونگذار ما در خصوص مقابله با این اعمال، آن‌ها را جرم انگاری کرده و برای آن مجازات تعیین کرده است. این اقدام قانونگذار در خصوص حمایت از حریم شخصی و خصوصی افراد جامعه و همچنین جلوگیری از وقوع این جرائم از طریق ارعاب و ترساندن مرتکبان این دسته از جرایم است.

مطابق قانون هرکس عکس و فیلم‌های خصوصی افراد را بدون رضایت صاحبان آن‌ها منتشر کند مرتکب رفتار مجرمانه شده است و مستوجب مجازات تعیین شده در قانون است.

مجازات انتشار عکس و فیلم دیگران بدون رضایت آن‌ها

همانطور که اشاره کردیم با افزایش کاربرد فضای مجازی و به گزارش پلیس فتا آنلاین برخی افراد سودجو بنا به دلایل مختلف از جمله انتقام جویی شخصی یا تهدید و اخاذی، اقدام به انتشار عکس و فیلم‌های خصوصی افراد در فضای مجازی و رسانه‌های جمعی از جمله اینستاگرام تلگرام و ... می‌نماید.

انتشار این عکس‌ها و فیلم‌ها اگرچه بدون تغییر آن‌ها باشد همچنان جرم انگاری شده است.

در خصوص جرم انگاری انتشار عکس و فیلم‌های خصوصی افراد باید به این نکته اشاره کرد که انتشار هر نوع عکس یا فیلم از دیگران به طور قطع جرم نیست.

انتشار عکس و فیلم‌های خصوصی افراد عموما موجب حیثیت افراد شده و بنابراین قانونگذار را ملزم به تعیین مجازات در جهت تقابل با اینگونه رفتارها نموده است.

با عنایت به این نکته که قانونگذار در خصوص حفظ آبروی افراد مختلف جامعه عملکردی سختگیرانه دارد مجازات سنگینی در خصوص حمایت از بزه دیدگان برای مرتکبین این دسته از جرائم تعیین کرده است.

این دسته از جرائم نیز مانند سایر جرائم نیازمند وجود اراده و قصد فرد اقدام کننده است؛ بنابراین انتشار فیلم یا عکس خصوصی افراد به طور سهوی و خارج از اراده‌ی افراد منجر به شکل‌گیری جرم نمی‌شود.

غالبا هدف از انتشار عکس یا فیلم‌های خصوصی افراد مختلف تهدید و سوءاستفاده و اخاذی از بزه‌دیده می‌باشد.

مطابق ماده ۱۷ قانون جرائم رایانه‌ای هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم‌های خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

همانطور که از ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای مشخص است تغییر یا تحریف یا انتشار صوت یا تصویر دیگری فقط در صورتی که عرفا موجب هتک حیثیت دیگری شود جرم است اما انتشار یا در دسترس قرار دادن صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری در صورتی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت دیگری شود مطلقاً جرم است حتی اگر تغییر و تحریفی در آن صورت نگیرد.

از طرفی رضایت صاحب عکس یا فیلم در این ماده صراحتا بیان شده و باید ثابت شود که دارنده عکس‌ها رضایتی در خصوص انتشار عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی و محتویات خانوادگی خود نداشته است.

از طرف دیگر در مواردی که مصرح است که قانون اجازه داده است که در جهت رسیدگی به پرونده در مراجع قضایی با حضور وکیل عکس و محتویات خصوصی متهم انتشار پیدا کند انتشار عکس‌ها و تصاویر خصوصی متهم منع قانونی ندارد.

مطابق تبصره ماده ۱۶ قانون جرائم رایانه‌ای، اگر عمل تغییر یا تحریف فیلم و عکس به نحوی انجام شود که آن‌ها را به تصاویر یا فیلم‌ها مستهجن بدل کند مرتکب این جرم به حداکثر هر دو مجازات محکوم می‌شود.

مجازات جرم تهدید به انتشار تصاویر خصوصی و فیلم‌های محرمانه

از دیگر جرائم مرتبط با انتشار تصاویر و فیلم‌های خصوصی افراد؛ جرم تهدید به انتشار این دسته از فیلم‌ها و تصاویر است. بسیاری از افراد سودجو در جهت اخاذی و یا پیشبرد سایر اهداف شخصی خود با استفاده از تهدید به انتشار تصاویر و فیلم‌های خصوصی افراد اقدام به ارعاب و سوءاستفاده از افراد بزه دیده می‌کنند.

قانونگذار در خصوص حمایت از افراد جامعه صرف تهدید برای انتشار تصاویر و فیلم‌های خصوصی افراد را جرم انگاری کرده و برای آن مجازات تعیین کرده است.

مطابق ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی تهدید به جرم اینگونه تعریف شده است؛ هرکس دیگری را به هر نحوی به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند اعم از اینکه به واسطه این کار تقاضای دریافت وجه یا انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم می‌شود.

همانطور که از متن ماده پیداست دادگاه مخیر است که هر یک از این مجازات‌های شلاق یا حبس را تعیین نماید.

اگر فرد تهدید کننده تهدید خود را عملی کند هم به خاطر جرم تهدید مطابق ماده ۶۶۹ و هم به دلیل جرم انتشار تصاویر و فیلم‌های خصوصی افراد مطابق ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای محکوم خواهد شد.

شرایط تحقق جرم انتشار عکس‌های خصوصی

انتشار عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی دیگران مطابق قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است اما جهت تحقق این جرم رعایت شرایطی لازم است و بنابراین برای قابل مجازات بودن این دسته از جرایم باید این شرایط محقق شود.

از جمله این شرایط آن است که انتشار عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی باید به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صورت گیرد منظور از سامانه‌های مخابراتی یا رایانه‌ای استفاده از طرقی همچون ایمیل، شبکه‌های اجتماعی و مانند آن است.

انتشار تصاویر باید بدون رضایت فرد بزه دیده باشد بنابراین انتشار تصاویر با رضایت صاحب عکس می‌تواند مصداق جرم دیگری باشد نه جرم انتشار تصاویر خصوصی.

انتشار تصاویر باید عرفا موجب ضرر یا هتک حیثیت افراد شود بنابراین اگر انتشار تصاویر خصوصی به نحوی باشد که باعث هتک حیثیت نشود جرم انتشار تصاویر خصوصی محقق نشده است.

برای تحقق این جرم نیازی به آن نیست که فرد مجرم با انجام آن به سود یا منفعت خاصی برسد بنابراین صرف انتشار تصاویر و تحقق ضرر یا هتک حیثیت برای بزه دیده برای تحقق جرم کافی است و نیازی به اقدام به اخاذی یا تحقق هدف یا منفعت خاصی برای فرد مجرم نیست.

جرم انتشار تصاویر و فیلم‌های خصوصی افراد دیگر جرمی غیر قابل گذشت است و بنابراین گذشت شاکی خصوصی فقط موجب تخفیف در مجازات خواهد بود و مجرم از جهت جنبه عمومی مجازات خواهد شد.

این جرم در خصوص تمامی افرادی غیر از خود شخص مجرم قابل اجراست، بنابراین اگر کسی تصاویر مربوط به همسر فرزند یا بستگان خود را منتشر کند در صورت تحقق سایر شرایط می‌تواند به مجازات این جرم محکوم شود.

دسترسی به فیلم و عکس خصوصی افراد ممکن است از طرق مختلفی صورت گیرد گاهی خود بزه دیده با اعتماد نادرست این عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی خود را در دسترس دوستان و آشنایان خود قرار می‌دهد و این افراد با سوءاستفاده از اعتماد او ممکن است اقدام به انتشار عکس‌ها و فیلم‌ها نمایند.